Dębicz Stanisław

(1887 – 1948)

AKTOR I REŻYSER

 

Urodził się 12.12.1887 roku w Warszawie, jako syn Szymona i Julii. Tu ukończył gimnazjum i rozpoczął studia na Uniwersytecie, przygotowując się do zawodu aktora. Był mężem aktorki Bronisławy Bronowskiej. Jako aktor zadebiutował w sezonie 1912/13 na scenie teatru łódzkiego w roli Zbyszka („W gołębniku”) i grał tu następnie role amantów. Współpracował z Teatrem Polskim w Poznaniu, gdzie m.in. grał Mazepę („Mazepa”), Stańczyka („Złote więzy”), Alfreda Clapsona („Dom wariatów”). Podczas I wojny światowej występował w Teatrze  Artystycznym w Warszawie, a od kwietnia 1915 r. wyjechał na występy do Rosji (grał m.in. w Odessie, Moskwie, Charkowie). Powróciwszy do Polski grał i reżyserował w Warszawie. Na początku lat 20-tych zaangażował się do Teatru Miejskiego w Łodzi, w którym pozostał do 1932 r. Tu dał się poznać jako zdolny reżyser. Ważniejsze role z tego okresu: Chlestakow („Rewizor”), Szambelan („Pan Jowialski”), Papkin („Zemsta”), Generał Bourgoygne („Uczeń szatana”), Szarmancki („Spazmy modne”). W 1927 r. wystąpił w polskim filmie „Dzwony wieczorne. Róże i kolce zakazanej miłości” grając rolę Andrzeja Woroneckiego, obywatela ziemskiego. W latach 1932-37 grał w Warszawie, Częstochowie i Kaliszu, później w Bydgoszczy. W tym czasie poślubił Wandę Laskowską. W sezonie 1937/38 występował w Teatrze Wołyńskim w Łucku, w sezonie 1938/39 w Teatrze Miejskim w Bydgoszczy. Podczas okupacji niemieckiej mieszkał w Częstochowie i pracował jako kelner. Po wyzwoleniu, już od kwietnia 1945 pracował jako aktor i reżyser w Teatrze Miejskim w Sosnowcu (wystawił tu m.in. „Śluby panieńskie”, „Zaczarowane koło”). Tu też 12 VI 1946 obchodził jubileusz trzydziestolecia pracy scenicznej grając w wyreżyserowanej przez siebie sztuce „Papa” rolę Hrabiego de Larzac. Następnie występował w Teatrze Polskim w Bydgoszczy (1946/47) i w Teatrze Polskim w Bielsku Białej i Cieszynie, gdzie w sezonie 1947/48 reżyserował m.in. „Moralność pani Dulskiej”, „Ładną historię” i „Dom otwarty”. Grał z powodzeniem role charakterystyczne, m.in. Venture’a („Sułkowski”), Fujarkiewicza („Dom otwarty”), Dyndalskiego („Zemsta”), Liapkina-Tiapkina („Rewizor”), Barona Antenackiego („Przyjaciele”). Był dobrym reżyserem i cenionym aktorem charakterystycznym. Zgodnie z biografią zmarł w Iwoniczu 14.07.1948 roku (na pomniku widnieje data 10.07.1948 r.).

W roku 2017 Iwonickie Stowarzyszenie „Ocalić od zapomnienia” odrestaurowało pomnik na grobie artysty.

 

Źródła:

www.encyklopediateatru.pl/osoby/34214/stanislaw-debicz

Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973

filmpolski.pl – internetowa baza filmu polskiego

Almanach sceny polskiej

Zdjęcia ze sztuk teatralnych: Narodowe Archiwum Cyfrowe