PIERWSZY PROBOSZCZ PARAFII W IWONICZU-ZDROJU (1957-1986)
Ksiądz Jan Rąb – duszpasterz, pedagog, historyk regionu, intelektualista, przyjazny, serdeczny kapłan, nie pozbawiony poczucia humoru, jednocześnie wymagający wychowawca parafialnej społeczności.
Urodził się 30.10.1919 r. w Krasnem koło Rzeszowa w rodzinie chłopskiej, jako syn Józefa i Marii z domu Hadała. Rodzina Rąbów miała zamiłowanie do wiedzy, stryj Andrzej był kapłanem, a drugi stryj Franciszek znanym adwokatem, posłem na sejm w latach 1922-27. Wykształcenie w zakresie szkoły podstawowej Jan Rąb otrzymał w rodzinnej wiosce oraz w Rzeszowie, w szkole im. St. Jachowicza.
Maturę zdał w I Klasycznym Gimnazjum im. ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie w 1938 roku. W tym samym roku wstąpił do Seminarium Duchownego w Przemyślu. W latach 1940-44 kontynuował naukę filozofii i teologii w bardzo trudnych wojennych warunkach. Studiował na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, w 1946 r. otrzymał tytuł magistra.
Święcenia kapłańskie przyjął 24.10.1943 r. z rąk biskupa przemyskiego Franciszka Bardy w Starej Wsi, w Sanktuarium Matki Bożej Wniebowziętej, a w 1948 r. objął obowiązki wikariusza i katechety w parafii p.w. Wszystkich Świętych w Iwoniczu. Wcześniej był wikariuszem w Mrowli i Przybyszówce. W Iwoniczu uczył religii w dwóch szkołach podstawowych, w gimnazjum, technikum rolniczym i w szkole zawodowej w wymiarze 48 godz. tygodniowo.
W 1950 r. został mianowany wikariuszem eksponowanym w Iwoniczu-Zdroju. Kaplica zdrojowa była po wojnie bardzo zdewastowana i władze nosiły się z zamiarem rozbiórki drewnianego kościółka. Ksiądz Rąb postanowił wyremontować budynek kościoła oraz zniszczone ołtarze. Udało się to przy ofiarnej pomocy tworzącej się nowej parafialnej wspólnoty. Dodatkowo powiększono obejście kościoła przez wykruszenie skały, zdrenowanie terenu i wybetonowanie nawierzchni. Przy pracach remontowych ks. Rąb pracował fizycznie, podobnie jak przy odśnieżaniu obejścia kościelnego zimą czy przy sprzątaniu kościoła. Przez kilkanaście lat sam pracowicie wypełniał obowiązki kościelnego, które później przejęła siostra zakrystianka.
W 1957 r. powstała osobna parafia w Iwoniczu-Zdroju pod opieką ks. Rąba, który w tym samym roku otrzymał tytuł kanonika, a w 1967 r. został dziekanem dekanatu rymanowskiego. Nabył na własność parafii dom z ogrodem (Kramarzówka) i urządził w nim plebanię. Wybudował dom z kaplicą dla sióstr józefitek, które sprowadził do Iwonicza w 1967 r. Podjęły one pracę jako zakrystianki i katechetki. Stworzył dwa punkty katechetyczne (jeden w pobliżu szkoły). Dbał o duszpasterstwo kuracjuszy, trzykrotnie wyposażał kaplicę w Excelsiorze. Przez cały czas swego duszpasterzowania starał się o budowę nowej świątyni.
Stale pogłębiał swoją wiedzę. W latach 1969-74 studiował na Papieskim Wydziale Teologicznym w Krakowie, uzyskując w 1974 r. doktorat z teologii ze specjalności historii Kościoła, na podstawie pracy „Kapituła kolegiacka w Brzozowie w latach 1724-1788”. Po reaktywowaniu kapituły został w 1975 r. jej kanonikiem gremialnym. Jednym z celów kapituły było popieranie nauki i sztuki kościelnej, co ks. Jan Rąb potraktował bardzo poważnie i rozpoczął wydawanie publikacji: „Seria Prac Brzozowskiej Kapituły Kolegiackiej”. Zostawił po sobie wiele prac naukowych, dotyczących zagadnień kościelnych, historii, duszpasterstwa, a także dotyczących Iwonicza i rodzinnej miejscowości Krasne. Liczba jego prac przekroczyła 365, z czego 34 zostały opublikowane. Znał biegle łacinę, grekę i niemiecki, względnie: francuski, angielski, włoski, rosyjski, ukraiński i esperanto.
Interesował się także turystyką, dopóki dopisywało mu zdrowie. Wędrował po okolicznych szlakach, owocem czego są przewodniki turystyczne, np.: „Iwonicz-Zdrój i okolice”, „Iwonicz-Zdrój, Rymanów-Zdrój i okolice”.
Oddany młodzieży prowadził duszpasterstwo młodzieży pracującej, a także uczącej się w krośnieńskich szkołach średnich. Zorganizował młodzieżową grupę teatralną, a później kręgi oazowe, poradnię rodzinną, założył na plebanii bibliotekę, z której korzystały dzieci, a także dorośli, rozpowszechniał czasopisma katolickie. Dla młodych ludzi był autorytetem i duchowym przewodnikiem. Swoją postawą i przykładem życia przekonywał, że najcenniejsze, co człowiek może posiąść, to dobra duchowe i intelektualne.
W 1986 r., ze względu na pogarszający się stan zdrowia, został zwolniony z administracyjnych obowiązków, ale w dalszym ciągu pełnił rolę duszpasterza i posługę spowiednika, do końca zainteresowany problemami parafian, niejednokrotnie służący radą i krzepiącym słowem, nie pozostawał obojętny wobec potrzebujących pomocy zarówno materialnej, jak i duchowej. Cieszący się szacunkiem mieszkańców Iwonicza, sam szanował każdego człowieka, bez wyjątku. Był radiestetą i tę swoją umiejętność wykorzystywał wyszukując mieszkańcom Iwonicza podziemne cieki wodne, gdzie mogli kopać studnie.
Zmarł 16 marca 1989 r., pochowany został na iwonickim cmentarzu, żegnany przez tłumy swoich wdzięcznych parafian.
W uznaniu zasług ks. Jana Rąba dla parafii i miejscowości nazwano jedną z ulic jego imieniem, poświęcono mu tablicę pamiątkową na ścianie nowego kościoła w Iwoniczu-Zdroju. Jego wychowankowie zachowali serdeczną pamięć o swoim proboszczu i organizują cykliczne zjazdy byłych ministrantów ks. Rąba, a szkoła podstawowa w Iwoniczu-Zdroju przyjęła jego imię.
Źródła:
Głowacki Z., Ksiądz Jan Rąb-pierwszy proboszcz Iwonicza Zdroju (1919-1989), w: Iwonicz Zdrój – Rocznik 1999, t. 2, s.101-108
Głowacki Z., Iwonicz nasze korzenie, cz. II, Krośnieńska Oficyna Wydawnicza Sp. z o.o. Krosno 2009, s. 35
Ks. Jan Rąb pierwszy proboszcz Iwonicza-Zdroju, Wyd. Stowarzyszenie Przyjaciół Iwonicza-Zdroju, Iwonicz-Zdrój 2004
Ks. Jan Rąb, Wyd.: Parafia Rzymskokatolicka p.w. Św. Iwona i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych w Iwoniczu- Zdroju, Iwonicz-Zdrój 2011
Podhorecki N., Ks. dr Jan Rąb – teolog, historyk, humanista. W XX rocznicę śmierci, w: Iwonicz-Zdrój-Rocznik 2008-2010, Wydanie Jubileuszowe, t. 10, s. 104
Strona internetowa Archidiecezji Przemyskiej, przemyska.pl/ks-jan-rab/, Oprac. Ks. Grzegorz Delmanowicz
Warchoł Jan, Kuc Zuzanna, Marszałek Maksymilian, Nycz Błażej – konkursowe prace uczniów Gimnazjum Publicznego w Iwoniczu na Konkurs Iwonickiego Stowarzyszenia „Ocalić od zapomnienia”.
