Miało świecić słońce, a tymczasem przyroda płakała nad losem 72 członków konspiracji zamordowanych 75 lat temu w Lesie Grabińskim w Iwoniczu.
Uroczystość upamiętniająca okrutną, hitlerowsko-ukraińską zbrodnię i przywracająca pamięć o tamtych strasznych, okupacyjnych czasach odbyła się w środę 24 lipca pod pomnikiem zamordowanych partyzantów w Lesie Grabińskim.
Pomimo padającego rzęsiście deszczu na obchody 75 rocznicy zbrodni w Lesie Grabińskim przybyli:
– przedstawiciele władz Gminy w osobach Burmistrza Witolda Kocaja, Zastępcy Burmistrza Jacka Rygla, Przewodniczącego Rady Miejskiej Rajmunda Boczara oraz radni Rady Miejskiej;
– członkowie rodzin zamordowanych;
– liczni przedstawiciele organizacji i stowarzyszeń;
– mieszkańcy Gminy, turyści i kuracjusze.
Poczty sztandarowe wystawiły:
Ochotnicze Straże Pożarne z Iwonicza-Zdroju, Iwonicza, Lubatowej i Lubatówki;
IV Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza z Częstochowy;
Szkoła Podstawowa im. ks. Antoniego Podgórskiego z Iwonicza;
Szkoła Podstawowa im. ks. Jana Rąba z Iwonicza-Zdroju.
Wartę honorową przy pomniku pełnili: druhny i druhowie z Młodzieżowej Drużyny Pożarniczej w Lubatówce.
Uroczystość rozpoczęto odśpiewaniem hymnu państwowego z podkładem muzycznym. Następnie Prezes Iwonickiego Stowarzyszenia „Ocalić od zapomnienia” Rajmund Boczar powitał gości przybyłych na uroczystość. Po powitaniu i zwróceniu uwagi zgromadzonych na wyjątkowo liczną reprezentację osób związanych rodzinnie lub emocjonalnie z ofiarami zbrodni, Prezes poprosił wiceprezesa Stowarzyszenia Marka Bliżyckiego o przedstawienie tła historycznego wydarzeń, które doprowadziły do tej okrutnej zbrodni.
Marek Bliżycki emocjonalnie wprowadził nastrój stosowny dla miejsca i okoliczności, a następnie krótko przedstawił tło zdarzeń, które spowodowały, że 24 lipca 1944 roku był ostatnim dniem życia 72 działaczy konspiracji niepodległościowej. W dalszej części wystąpienia uczestnikom zobrazowano przebieg ekshumacji w oparciu o nagrodzoną pracę w Ogólnopolskim Konkursie „Arsenał Pamięci” Miłosza Ziomka, absolwenta Gimnazjum w Lubatówce. Wiceprezes Marek Bliżycki podkreślił, że pomnik w Lesie Grabińskim jednoczy pokolenia, bo młodzi ludzie interesują się historią swojej miejscowości i swoich przodków, co jest wyrazem współczesnego patriotyzmu czasu pokoju.
Na prośby uczestników uroczystości tekst wystąpienia udostępniam TUTAJ.
Burmistrz Gminy Witold Kocaj w swoim wystąpieniu podkreślił, jaki tragiczny wpływ na dalsze życie rodzin miała śmierć 72 mężczyzn, którzy byli ojcami, mężami, synami i pozostawili po sobie do dziś bolące rany. Zaakcentował potrzebę szacunku dla tego miejsca i dla pamięci po zamordowanych. Podziękował również Stowarzyszeniu za wykonane prace i przywracanie pamięci historycznej.
Prawdopodobnie intensywny opad deszczu spowodował, że nie zgłosiło się więcej osób do zabrania głosu, pomimo zachęt ze strony prowadzącego uroczystość Rajmunda Boczara.
Adrianna Nycz zaprezentowała fragment poematu „Śmierć bohaterów w Lesie Grabińskim w Iwoniczu” napisanego w 1948 roku przez poetę Tadeusza Tomkiewicza. Części artystycznej nie przedłużano ze względu na opad deszczu.
Mszę Św. celebrował Proboszcz Parafii w Iwoniczu p.w. Wszystkich Świętych ks. Kazimierz Giera. W homilii padły słowa nawiązujące do Golgoty oraz apel o praktykowanie patriotyzmu i rozumienie związku pomiędzy patriotyzmem, ojczyzną i historią w powiązaniu ze słowami św. Jana Pawła II.
Prowadzący uroczystość Rajmund Boczar poprosił o złożenie kwiatów pod pomnikiem pomordowanych.
Hołd poległym złożyli Burmistrz Witold Kocaj i Zastępca Burmistrza Jacek Rygiel oraz liczne delegacje, wśród których nie zabrakło przedstawicieli rodzin zamordowanych patriotów.
Po oddaniu hołdu zabrzmiała grana na trąbce „Cisza” kończąc uroczystość w Lesie Grabińskim.
Całości ceremonii dopełniło złożenie kwiatów na Grobie Nieznanego Żołnierza w Iwoniczu, gdzie spoczywają szczątki ofiar zbrodni, które nie zostały zidentyfikowane podczas ekshumacji oraz Ci, których przewiezienie do swoich miejscowości w tamtym trudnym powojennym czasie nie było możliwe.
Po złożeniu kwiatów nastąpiło przy Grobie spotkanie członków rodzin zamordowanych, przybyłych na obchody rocznicy z odległych miejsc Polski.
W uroczystościach uczestniczyła Pani Zofia Soroka, córka zamordowanego Władysława Żołnierczyka z Sanoka, która pomimo podeszłego wieku przyjechała z Warszawy ze swoją córką (wnuczką zamordowanego). Jak zawsze w uroczystościach uczestniczył Pan Zbigniew Zygmunt, syn zamordowanego Romana Zygmunta z Iwonicza.
Ze strony Władysława Żołnierczyka przybyli dwaj prawnukowie oraz trzy osoby będące potomkami rodzeństwa zamordowanego.
Kolejny raz był obecny Pan Wojciech Staniszewski wnuk zamordowanego Piotra Staniszewskiego z Brzostku, czcząc również pamięć zamordowanego Jana Staniszewskiego – brata Piotra.
Przybyli trzej wnukowie zamordowanego Franciszka Kalisza z Klęczan, zidentyfikowanego dzięki kwerendzie IPN oraz dwaj wnukowie Franciszka Kalisza ze Strzeszyna.
Zamordowanego Jana Wilkoszewskiego, absolwenta IV LO im. Henryka Sienkiewicza z Częstochowy uczcił Pan Aleksander Cieślak wraz z pocztem sztandarowym IV LO.
W spotkaniu przed Grobem uczestniczył również Pan Grzegorz Leszczyński z Rzeszowskiego Oddziału IPN, dzięki któremu poszerzeniu uległa wiedza o ofiarach tej zbrodni i ich rodzinach.
Spotkanie, już w promieniach słońca, zakończyło wspólne zdjęcie wymienionych wcześniej członków rodzin zamordowanych przed Grobem Nieznanego Żołnierza.
Zdjęcia i film z uroczystości znajdą Państwo na stronie www.terazkrosno.pl pod adresem: https://www.terazkrosno.pl/wiadomosci/8412-75-rocznica-mordu-w-lesie-grabinskim?fbclid=IwAR0KpGqi7U-_bZ0jKBnZjoz7coyHG2-yJWCeBxuxOSxF2rzjlYWAjI8NywQ
Dziękujemy Burmistrzom Iwonicza-Zdroju, organizacjom, stowarzyszeniom i RODZINOM zamordowanych za uczestnictwo i złożenie hołdu pod pomnikiem w Lesie Grabińskim i przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Dziękujemy strażakom i szkołom za wystawienie pocztów sztandarowych a Młodzieżowej Drużynie Pożarniczej z Lubatówki za pełnienie warty honorowej. Dziękujemy trębaczowi i werbliście za uświetnienie uroczystości. Dziękujemy bardzo mieszkańcom Gminy, kuracjuszom i turystom, bo przez swoją obecność nadaliście tej uroczystości podniosły, patriotyczny charakter.
Dziękujemy Księdzu Proboszczowi za odprawienie Mszy Świętej i mądre refleksje służące pobudzeniu patriotyzmu Polaków.
Iwonickie Stowarzyszenie „Ocalić od zapomnienia” opracowało i zainstalowało dwie tablice informacyjne przybliżające historię zbrodni w Lesie Grabińskim.
Widok tablicy zainstalowanej w altanie w Lesie Grabińskim znajdą Państwo TUTAJ.
Widok tablicy ustawionej przy Grobie Nieznanego Żołnierza znajdą Państwo TUTAJ.
Tablice zaprojektowało graficznie i wykonało Wydawnictwo RUTHENUS z Krosna.
Ceremonia przy Grobie Nieznanego Żołnierza.
Pamiątkowe wspólne zdjęcia potomków partyzantów zamordowanych w Lesie Grabińskim.
Tekst i zdjęcia Marek Bliżycki